Efekt halo, czyli jaki wpływ ma pierwsze wrażenie?

Spis treści:
1. Co to jest efekt halo?
2. Błąd atrybucji – negatywne skutki.
3. Efekt halo – jak nie dać się zwieść.
4. Jak wywołać efekt aureoli? Najważniejsze aspekty.
5. Wykorzystaj efekt halo i zrób dobre wrażenie z Lancerto.
6. Efekt halo jest obecny w życiu każdego z nas.

Co to jest efekt halo?

Efekt halo to zjawisko psychologiczne związane z podświadomością. Jest ono znane od kilkudziesięciu lat, a jego badaniem zajmował się m.in. psycholog behawioralny Edward Thorndike. Naukowiec zastosował ten termin w 1920 r. w pracy „A Constan Error in Psychological Ratings”. Thorndike przeprowadził badania empiryczne, dzięki którym doszedł do wniosku, że negatywne postrzeganie jednej cechy u człowieka, obniża ocenę wszystkich pozostałych. 

Co to jest efekt halo według amerykańskiego psychologa? W języku potocznym określamy ten mechanizm mianem pierwszego wrażenia. Dotyczy on sytuacji, kiedy nie znając drugiej osoby, zauważasz u niej jedną, wyrazistą cechę i na jej podstawie przypisujesz jej kolejne. Jeśli będzie to cecha pozytywna, pojawi się tendencja do wyodrębnienia korzystnych atrybutów. Działa to także w drugą stronę: negatywne wrażenie powoduje dodawanie następnych, niepożądanych cech, mimo że nie znasz danej osoby i nie wiesz, czy faktycznie je posiada. Jest to błąd atrybucji kontrolowany przez podświadomość.

Jak powstaje efekt halo?

Kształtowanie wyobrażeń o osobowości człowieka odbywa się w ciągu pierwszych 30 sekund. Oczywiście, nie ma to nic wspólnego z racjonalną oceną. Jest to wyłącznie automatyczny odruch, przez który na podstawie pierwszych spostrzeżeń przypisujesz ludziom negatywne lub pozytywne cechy. W efekcie uzyskujesz zniekształcony obraz danej osoby, który może nie mieć nic wspólnego z rzeczywistością.

Efekt halo powstaje w podświadomości i wynika z tzw. oszczędności poznawczej stosowanej przez ludzki mózg. Umysł dąży do jak najszybszej oceny rzeczywistości, dlatego wykorzystuje różnorodne uproszczenia, które mogłyby skrócić proces poznawczy. Bazą do wyrobienia poglądów na temat drugiej osoby stają się wtedy doświadczenia z przeszłości, opinie innych ludzi i uwarunkowania kulturowe. Mózg szybko analizuje te zmienne i dąży do zachowania stabilności oceny, przypisując kolejne cechy, które mogą być zupełnie nieprawdziwe.

Szatański efekt halo

W sytuacji, kiedy danej osobie przyznaje się wyłącznie cechy negatywne, mówi się o szatańskim efekcie halo lub efekcie Golema. Złe pierwsze wrażenie skutkuje wtedy nieświadomym posądzaniem o kolejne niekorzystne przymioty charakteru. Podświadomość doszukuje się też w zachowaniu dowodów na słuszność wniosków, wyolbrzymiając wszelkie potknięcia.

Błąd poznawczy w negatywnym kontekście pokazuje, jak dużym ryzykiem jest obarczony efekt halo. Psychologia zna przypadki, kiedy zbyt pochopna opinia na temat człowieka przesądziła o jego niepowodzeniach np. w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej. Przykłady? Zgodnie z tą teorią, osoby otyłe często są odbierane jako leniwe, a atrakcyjne fizycznie za mało inteligentne. Jeszcze inaczej będzie to wyglądać w kontekście prywatnych doświadczeń. Jeśli mężczyzna był kilka razy w związku z blondynkami, które zawiodły jego zaufanie, będzie podejrzliwie podchodzić do kobiet o tym kolorze włosów.

Anielski efekt halo

Efekt aureoli, inaczej nazywany anielskim efektem halo, to odwrotność golemizacji. W tym przypadku jedna pozytywna cecha determinuje obraz człowieka. To dlatego osoby atrakcyjne są postrzegane jako inteligentne, a uśmiechnięte za miłe i uczciwe. Dobre pierwsze wrażenie działa niczym domino, pociągając za sobą kolejne, pozytywne opinie.

Osoby, które dbają o swój wizerunek, często świadomie wykorzystują anielski efekt halo. Dzięki temu łatwiej osiągają swoje cele, a także mają większe szanse na zdanie ustnego egzaminu lub zdobycie wymarzonej pracy. Stosuje się tu proste sztuczki: osoby w okularach są obierane jako mądrzejsze, eleganckie ubranie kojarzy się z profesjonalizmem, a uniesiona do góry głowa jest utożsamiana z pewnością siebie.

Sprawdź też: Zadbaj o swoją pamięć jak człowiek sukcesu! 8 rzeczy, które musisz wiedzieć

Błąd atrybucji – negatywne skutki

Nieprawidłowa ocena innych ludzi jest pułapką podświadomości. W efekcie możesz otoczyć się ludźmi, których tak naprawdę nie znasz, co z pewnością przyniesie wiele rozczarowań i problemów. Instynktowne odrzucenie osoby, u której dopatrzyło się negatywnej cechy, czasami okazuje się poważnym błędem (kiedy np. skreślony kandydat sprawdza się doskonale na takim samym stanowisku u konkurencji).

Błąd atrybucji jest krzywdzący przede wszystkim dla osoby ocenianej. Zdarza się, że w mocno stresującej sytuacji, traci się kontrolę nad własną mimiką, postawą oraz tonem głosu. Pojawiają się zesztywnienie ciała, dziwne grymasy twarzy, a z gardła wydobywają się jedynie ciche dźwięki. Mimo ogromnej wiedzy oraz wysokich kwalifikacji taki kandydat może wydać się mało profesjonalny. Podobnie w życiu prywatnym: nierówny zgryz bywa odbierany za przejaw zaniedbania, a może być wynikiem wrodzonej wady.

Efekt halo – jak nie dać się zwieść

Czas utrzymywania się efektu halo jest różnorodny i zależy od wielu czynników. Przy bliższym poznaniu pierwsze wrażenie zaczyna się zacierać, a na jaw wychodzą rzeczywiste cechy charakteru oraz umiejętności. Często jest wtedy już za późno na to, żeby naprawić szkody, jakie wyrządził efekt halo. Psychologia zaleca przede wszystkim czujność oraz powstrzymywanie się od pochopnych ocen. 

Jeśli nie chcesz dać się zwieść manipulacjom swojego umysłu, musisz mieć świadomość istnienia takich mechanizmu. Kiedy więc poznasz nową osobę, postanów, że dasz sobie czas na wyrobienie opinii. Zadawaj pytania, analizuj i staraj się obserwować rzeczywistość na podstawie racjonalnych przesłanek, nie pod wpływem chwili. Kontrolowanie efektu halo nie jest proste, ale przyniesie wiele korzyści i pomoże podejmować dobre decyzje.

Jak wywołać efekt aureoli? Najważniejsze aspekty

Wiedząc, co to jest efekt halo, możesz świadomie wywoływać w ludziach określone reakcje. Przyda się to nie tylko podczas rozmów kwalifikacyjnych, ale też w życiu osobistym i zawodowym. Pozytywne wrażenie może wzmocnić Twoją skuteczność na stanowisku managera, handlowca oraz wszędzie tam, gdzie masz osobisty kontakt z klientami. 

Dbając o to, żeby Twój odbiór był jak najkorzystniejszy, zadbaj o komunikację niewerbalną. A dokładniej o:

• mimikę twarzy (szczery uśmiech świadczy o pozytywnym nastawieniu),
• otwartą postawę ciała (unikaj krzyżowania rąk i nóg),
• prawidłowy uścisk dłoni (zdecydowany, ale nie za silny),
• kontakt wzrokowy (patrz prosto w oczy),
• zasadach savoir-vivre (zwroty grzecznościowe to podstawa kultury osobistej),
• właściwym ubiorze (schludnym i gustownym).

Powyższe aspekty pomogą wywołać efekt aureoli, ale jednocześnie nie mają nic wspólnego z tuszowaniem prawdziwych intencji i predyspozycji. Służą wyłącznie wzmocnieniu pozytywnego wizerunku, nie jego fałszowaniu.

Wykorzystaj efekt halo i zrób dobre wrażenie z Lancerto

Na to, jak oceniają Cię inni ludzie, bezpośrednio wpływa Twój ubiór. Powinien być on dostosowany do sytuacji oraz wykonany z wysokiej jakości materiałów. Poza tym, jeśli jest to okazja służbowa, lepiej zrezygnować z ekstrawagancji, a postawić na eleganckie i przy tym niebanalne stylizacje. Celem jest tutaj wzbudzenie wrażenia profesjonalizmu, pewności siebie i uczciwości. Sprawdzą się więc też stonowane kolory i wysmakowane dodatki. 

Propozycje od Lancerto? Pozytywny efekt halo wymaga dużej staranności w dobieraniu poszczególnych elementów ubioru u pań. W sytuacjach zawodowych sprawdzi się zestaw składający się z beżowych spodni cygaretek Roma oraz beżowej marynarki z lnem Navelli. Dobierz do nich białą koszulę oraz skromną biżuterię w kolorze złota. Nie zapomnij też o skórzanej torebce, najlepiej w kontrastowym odcieniu.

Ponadczasowa elegancja to przepis na udaną, męską stylizację. Chcesz być odbierany jako zaradny i przebojowy? Zadbaj o nowoczesne akcenty. Wykorzystaj do tego męską odzież od Lancerto stawiając na elegancki zestaw z marynarką bordową w kratę Tartan Provins, spodnie ciemnoszare Durres oraz koszule granatową Neuma. Uzupełnieniem takiego stroju będzie ciemnobrązowa galanteria (buty, pasek i teczka) oraz zegarek. Dzięki nim całość będzie spójna, a Ty wzbudzisz zaufanie swoich rozmówców.

Zobacz także: Redukcja stresu – 4 rady, by poczuć się lepiej

Efekt halo jest obecny w życiu każdego z nas

Efekt halo znacząco wpływa na percepcję otoczenia, kształtuje opinie na temat innych osób oraz przekłada się na wiele aspektów życia. Praca nad własnym wizerunkiem pomoże uniknąć krzywdzących ocen, a także pozwoli na łatwiejsze zawieranie znajomości. Próbując ustrzec się przed niewłaściwym odbiorem nowo poznanych ludzi, pamiętaj o dystansie oraz ostrożności. Podświadomość kryje wiele niespodzianek, a poznanie oraz kontrolowanie własnego umysłu to klucz do sukcesów zawodowych i osobistych.